CLOSE LOOK
Energiemarkten: het grotere plaatje

Terwijl de zomertemperaturen op het noordelijk halfrond de pan uit rezen, beweerde het hoofd van de VN dat de wereld was overgegaan naar een "tijdperk met een wereldwijd kookpunt". Het Internationaal Energieagentschap (IEA) verklaarde in juni dat het oliegebruik van 103 miljoen vaten per dag (mbpd) het hoogste cijfer was dat ooit is geregistreerd, hetgeen ons eraan herinnerd dat energie nodig is voor zowel afkoelen als opwarmen. Na zo'n verschroeiende zomer onderzoeken we de toestand op de energiemarkten met het oog op de koelere maanden.

Uit angst voor een tegenvallende Aziatische vraag kondigde de OPEC+ groep van olieproducerende landen begin juni productieverlagingen aan, overeenkomend met 3,6% van de wereldwijde vraag. De actie was effectief: de prijs maakte een sprong van meer dan 15% en is sindsdien meer dan $85 per vat. De Europese aardgasvoorraden zijn weer aangevuld en zouden voldoende moeten zijn om deze winter te overbruggen, waardoor de prijsstijgingen van vorig jaar hopelijk achterwege kunnen blijven. Ondertussen stijgen de prijzen van LNG (vloeibaar aardgas) omdat de stakingen van Australische raffinaderijen de levering aan Aziatische kopers in het gevaar brengen. Er wordt gevreesd dat ze zich in plaats daarvan op de Europese markten zullen richten, waardoor de prijzen onder druk komen te staan.

En hoe zit het met de bijdrage van duurzame energie? Ondanks een uitdagende geopolitieke achtergrond, wordt verwacht dat de wereldwijde toevoeging van hernieuwbare energiecapaciteit dit jaar met meer dan 30% zal toenemen. Dit zal naar verwachting worden aangevoerd door fotovoltaïsche zonne-energie (PV) en windenergie, waarbij fotovoltaïsche zonne-energie goed is voor twee derde van de stijging. Als deze groei volgend jaar wordt aangehouden, kan de wereldwijde capaciteit voor hernieuwbare elektriciteit oplopen tot 4.500 gigawatt, het equivalent van de jaarlijkse stroomproductie van de VS en China samen. Een groeiend aanbod van alternatieve energie zou op de langere termijn kunnen helpen om de hitte uit de markten voor fossiele brandstoffen te halen.

Nu de vraag naar olie een nieuw hoogtepunt bereikt en de productiebeperkingen beginnen door te wegen, wordt voorspeld dat het dagelijkse olietekort kan oplopen tot 2 mbpd. Voor korte perioden kan hieraan worden voldaan door strategische oliereserves aan te boren, maar dat kan natuurlijk niet voor altijd. De Amerikaanse Strategic Petroleum Reserve werd gestaag uitgeput na de invasie in Oekraïne, waarbij president Biden opdracht gaf om gedurende 180 dagen 1 mbpd vrij te maken om de prijzen af te koelen. Met de presidentsverkiezingen in het verschiet, zal president Biden rekening houden met de afkeer van kiezers voor hogere prijzen aan de pomp. Dit kan leiden tot een herhaling van het controversiële verzoek van vorig jaar aan Saoedi-Arabië om "meer olie op te pompen".

Wat de geopolitieke achtergrond ook is, de wetten van de economie schrijven voor dat een onevenwicht tussen een beperkt aanbod en een grote vraag de prijzen sterk kan opdrijven. Het omgekeerde is ook waar, zoals onlangs bleek uit een scherpe daling van de Duitse producentenprijsindex, die werd toegeschreven aan sterk gedaalde groothandelsprijzen voor energie. Elders zou het herstel van de vraag vanuit China, de op een na grootste economie ter wereld, wel eens fragmentarisch kunnen blijken. Al deze factoren zullen onvermijdelijk doorsijpelen naar de maandelijkse inflatierapporten. En van daar naar de marktverwachtingen voor het rentetraject, of dat nu een vroege ommekeer is of "langer hoger".