You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.
Artikel | 08 december 2021 |
2021 was het jaar van het vaccin en knelpunten. De economie trok aan met de uitrol van de vaccinatiecampagnes, terwijl mondiale toevoerketens begonnen te haperen en een acuut tekort aan computerchips de industriële productie afremde. Intussen dreef de aanzwellende vraag de inflatie hoger. Nu het jaar ten einde loopt, blikken we terug op de markantste ‘Quick Looks’.
Joe Biden werd veilig en wel ingezworen als 46e president van de VS. Zijn nieuwe minister van Financiën is een vertrouwde figuur. Janet Yellen is gewezen voorzitster van de Amerikaanse Federal Reserve (de Fed), waar zij jarenlang een verruimend rentebeleid voerde. Zij riep echter ook vaak de regering op om meer stimuleringsmaatregelen te nemen. Het mag dus niet verrassen dat zij Biden nu aanbeveelt om ‘stevig uit te pakken’ om het herstel aan te zwengelen. De president trok meteen het eerste deel van zijn Amerikaans Herstelplan op gang, een pakket van 1,9 biljoen USD waarin de nadruk ligt op de huishoudens en de vaccinaties tegen covid-19.
De naschokken van de disruptie in de handel vanwege de pandemie zinderden na. De auto-industrie werd geconfronteerd met een acuut tekort aan halfgeleiders. Fabrieken in China, Japan, de VS en Europa lagen stil in afwachting van onderdelen. Halfgeleiders zijn klein, maar essentieel voor alles wat te maken heeft met automatische remsystemen tot airbags en elektrische zetels. Analisten schatten dat het productieverlies kan oplopen tot anderhalf miljoen auto’s. Het ziet ernaar uit dat de autofabrikanten het herstel van de vraag sinds vorige zomer verkeerd hebben ingeschat en orders hebben geannuleerd. Alle halfgeleiders werden opgekocht door de boomende consumptiegoederenindustrie. De levertermijnen bedragen intussen al zes maanden.
Hoewel de obligatierente én de inflatie stijgen, twee factoren die in het verleden steevast tot een renteverhoging leidden, heeft de Amerikaanse Federal Reserve (de Fed) het rentebeleid ongemoeid gelaten. Wat legt de Fed het vuur aan de schenen? De inkt van het steunpakket van 1.900 miljard dollar van Joe Biden was nog niet droog, of hij kondigde al 3.000 miljard dollar aan infrastructuurinvesteringen aan. Bovendien werd het vooropgestelde cijfer van 100 miljoen vaccinaties tegen covid-19 de helft sneller gehaald dan beloofd. Reden genoeg waarom de economie zou kunnen oververhitten. De voorzitter van de Fed hield het hoofd echter koel. Hij voorspelde betere economische vooruitzichten en langdurig lage rente.
De eerste honderd dagen van Joe Biden als president van de Verenigde Staten zitten erop. Die mijlpaal werd voor het eerst gehanteerd door president Franklin D. Roosevelt, die tijdens de Grote Depressie werd verkozen met de belofte dat hij het Amerikaanse volk te hulp zou komen. Biden heeft heel wat van zijn initiële beloften in een indrukwekkend tempo waargemaakt. De VS traden meteen weer toe tot het Klimaatakkoord van Parijs, er kwam een ‘Amerikaans reddingsplan’ met 1,9 biljoen USD aan begrotingsstimuli, de vaccinatiecampagne werd versneld en er ligt een infrastructuurplan van 2,2 biljoen USD op tafel. Biden heeft de oproep om ‘stevig uit te pakken’ duidelijk gehoord.
Terwijl in het Europese emissiehandelssysteem de prijzen nieuwe recordniveaus bereikten, zag het VK zich door de brexit genoodzaakt een eigen markt voor emissierechten op te zetten. Daar lag de prijs bij aanvang van de handel een stuk hoger dan in de EU, wat wil zeggen dat de grootste vervuilers in het VK dieper in de buidel moeten tasten. Anderzijds krijgen de beste leerlingen in de groene klas meer geld voor de emissierechten die zij kunnen verkopen. Ondertussen liet Stellantis, de autoreus die is ontstaan uit de fusie van Chrysler, Fiat en Peugeot, weten dat hij door zelf op elektrische voertuigen te focussen in de toekomst geen emissierechten van Tesla meer hoeft te kopen.
De landen van de G7 zijn het eens geraakt over een wereldwijde minimumbelasting van ten minste 15%. Onder de nieuwe regels zullen de grootste en winstgevendste bedrijven belastingen moeten betalen waar zij actief zijn en niet alleen waar zij gevestigd zijn. Dat kan het einde inluiden van de creatieve belastingstrategieën van heel wat multinationals, zoals het doorsluizen van winsten naar belastingparadijzen. Voor het akkoord in werking treedt, is er echter meer steun nodig. Niet alleen de G20, maar alle 139 landen van de OESO moeten ermee instemmen.
De forse inflatiestijging blijft een pijnpunt voor grote centrale banken. Tweedehandsauto's en reis- en verblijfskosten deden de inflatie in de VS stijgen tot 5,4% in juni, het hoogste cijfer in 13 jaar. Als deze hogere inflatie aanhoudt, zal de Fed agressief moeten ingrijpen om te vermijden dat de economie gaat oververhitten. Een econoom van de Bank of England noemde dit ‘een economische handrembocht’. De Bundesbank-voorzitter waarschuwde om het inflatierisico niet te onderschatten. Hij verwees naar de galapagosschildpad, die opnieuw opdook, ondanks al 100 jaar uitgestorven te zijn verklaard.
BHP, de grootste mijnbouwfirma ter wereld, verkoopt zijn olie- en gasdivisie na druk van de aandeelhouder om zijn activiteiten koolstofvrij te maken. Vreemd genoeg zal BHP nog altijd eigenaar zijn van deze activiteiten, zij het onrechtstreeks omdat de overname in aandelen betaald zal worden. Vinden deze verkopen door grote energie- en grondstoffenbedrijven dus alleen maar plaats voor de schone schijn? De vrees bestaat dat kleinere, misschien minder toerekenbare operatoren in de verleiding zouden kunnen komen om deze activa volledig de grond in te boren, waardoor een risico op grotere milieuschade ontstaat. Activisten zijn van oordeel dat de belangrijke spelers er misschien beter zouden aan doen om zelf deze operaties te ontmantelen.
Het jongste slachtoffer van de strengere maatregelen van de Chinese overheid is vastgoedreus Evergrande. In zijn streven om extreme welvaart voor een selecte groep uit te roeien en de algemene welvaart in China te bevorderen, richt president Xi Jinping zijn pijlen onder meer op vastgoedspeculatie. Evergrande, de projectontwikkelaar met de meeste schulden ter wereld, kreeg het moeilijk om zijn rentebetalingen vol te houden. De markten reageerden verontrust, want de vastgoedsector vertegenwoordigt maar liefst 28% van de Chinese economie. Ook het overaanbod is een probleem. In heel China staan zowat 90 miljoen appartementen leeg, genoeg om de hele bevolking van verschillende G7-landen in onder te brengen.
De leiders van bijna 200 landen uit de hele wereld tekenden in Schotland present voor COP26, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Notoire afwezigen waren de presidenten van China en Rusland, samen goed voor een derde van de wereldwijde uitstoot. In de plannen om halfweg deze eeuw CO2-neutraal te worden staan steenkool uitfaseren, de ontbossing een halt toeroepen, het gebruik van elektrische voertuigen stimuleren en hernieuwbare energietechnologieën ontwikkelen centraal. Intussen riep tieneractiviste Greta Thunberg tijdens de Youth4 Climate-bijeenkomst op tot actie na “dertig jaar blablabla”.
De gasprijzen maakten in Europa een nieuwe sprong en liepen op tot € 100 per megawattuur doordat Duitsland de goedkeuring van de Nord Stream 2-pijplijn heeft opgeschort. Ter vergelijking: een week eerder bedroeg de prijs € 64. Olie stabiliseerde intussen rond 80 USD per vat in de verwachting dat de VS hun strategische voorraden zouden aanspreken. De 50 miljoen vaten die zij op de markt brachten, zowat de helft van het dagelijkse wereldwijde olieverbruik, volstonden uiteindelijk niet om de rally te stuiten en de olieprijs veerde weer op. Dat ontlokte president Biden de bedenking dat de prijsstijging het herstel van de wereldeconomie bedreigt – de inflatie blijkt namelijk helemaal niet ‘van voorbijgaande aard’ te zijn.
In de laatste weken van 2021 blijven de markten in de greep van dezelfde factoren. De pandemie, de oplopende inflatie en Big Tech zijn nog steeds de belangrijkste thema’s. Een nieuwkomer is de dringende noodzaak om de klimaatverandering aan te pakken. De kans is reëel dat bij de start van het nieuwe jaar blijkt dat de prijzen en lonen blijven stijgen. Hoe de centrale banken daarop reageren, wordt bepalend voor de financiële markten. Wat de toekomst brengt, kan alleen de tijd ons leren. In afwachting wensen wij al onze lezers alvast een gelukkig en geslaagd 2022!